Stres u kota zdarza się dość często, bo to zwierzęta o bardzo wrażliwej psychice. Nie zawsze jednak uda Ci się zauważyć, że Twój kot jest zestresowany, bo zwykle słabo to sygnalizuje. To normalna reakcja, bo w naturalnym środowisku wykazując słabość, koty zmniejszają swoje szanse na przeżycie. Powód stresu może być ponadto tak niespodziewany, że nawet nie przyjdzie Ci do głowy, aby skojarzyć go z niepokojącym zachowaniem kota. Bacznie obserwuj swojego mruczka, abyś we właściwym momencie mógł zareagować i skutecznie go uspokoić.

Co to jest stres?

Zapewne niejeden raz zauważyłeś nadmierną nerwowość i pobudliwość Twojego kota. Takie symptomy są jedynie skutkiem stresu.
Samo zjawisko możemy opisać następująco:

Stres to:
  1. fizjologiczna odpowiedź organizmu na zmiany w otaczającym go świecie, nie tylko te złe, ale również te dobre;
  2. sposób, w jaki organizm kota reaguje na to, co się z nim dzieje;
  3. reakcja organizmu w postaci mobilizacji energii, potrzebnej do pokonania różnych przeszkód, niezależnie od tego, czy towarzyszą temu przyjemne, czy nieprzyjemne uczucia;
  4. reakcja niespecyficzna, tzn. jej rodzaj nie zależy od rodzaju czynnika, jaki ją wywołuje.

Warto o tym wiedzieć Każda istotna zmiana w życiowej rutynie czy silny bodziec mniej lub bardziej wpływa na zachowanie kota i może bardzo negatywnie odbić się na zdrowiu Twojego kociaka.

Jak stres wpływa na z kota?

Każda zmiana jest dla Twojego kota wyzwaniem i stawia ciało w pełnej gotowości. Z punktu fizjologii jakakolwiek modyfikacja (nawet ta dobra), może okazać się początkiem wyniszczającego łańcucha reakcji organizmu. Zmiany wymagają czasu i dostosowania. Jak wpływają na kota, jeśli wykraczają poza jego strefę komfortu lub gdy w jego środowisku znajduje się czynnik, z którym zwierzak nie może sobie poradzić?

Zestresowany kot
Nawet jeśli Twój kot nie jest agresywny i zachowuje się cicho, nie musi to oznaczać, że w jego kocim świecie nie dzieje się nic niepokojącego.

Wyróżnia się cztery fazy reakcji na nagły bodziec:
  1. Bodziec wysyłany przez jeden z pięciu zmysłów jest odbierany przez mózg.
  2. Mózg klasyfikuje impuls jako zagrożenie lub jego brak. Jeżeli bodziec nie jest uznany za zagrożenie - w tym miejscu reakcja jest zakończona. Jeśli jednak bodziec potraktowany zostanie jako niepokojący, mózg natychmiast aktywuje układ nerwowy i hormonalny, by szybko przygotować organizm do ewentualnej walki lub ucieczki.
  3. Kot pozostaje w trybie czuwania i alarmu "na wysokich obrotach", dopóki zagrożenie nie zostanie zażegnane.
  4. Organizm powraca do stanu równowagi, stanu fizjologicznego spokoju, gdy zagrożenie całkowicie mija.

Jak rozpoznać stres u kota?

Objawom stresu nie zawsze towarzyszy agresywne czy głośne zachowanie. Może być tak, że z pozoru spokojny kot może przechodzić ogromny stres, a Ty możesz tego nie dostrzegać. Dlatego podejdź do sprawy bardzo indywidualnie, w zależności od charakteru Twojego kota i jego socjalizacji.
Objaw stresu jest wiele, ale nie każdy z nich musi być wskaźnikiem stresu - często mogą być to symptomy jakiejś innej choroby. Dlatego konieczna jest konsultacja z lekarzem weterynarii.

Objawy, które wstępują często lub długo się utrzymują

Objawy przewlekłego, bardzo silnego stresu

· mruczenie - może być zwodnicze, ponieważ koty zwykle mruczą, gdy są szczęśliwe i czują się bezpiecznie; mruczenie w stresującej sytuacji pełni funkcję samouspokojenia

· skurcze uszu, które są skierowane do tyłu

· nerwowe mycie

· ślinotok

· spocone opuszki - ślady mogą być widoczne na meblach, podłodze, łapki są wyraźnie wilgotne w dotyku

·nadwrażliwość na bodźce zewnętrzne

· brak chęci do zabawy

· drżenie ciała

· utrata włosów (intensywne wypadanie), a nawet pojawienie się łupieżu

· dyszenie

· wzmożone, intensywne ocieranie się

· wokalizacja

· rozszerzone źrenice

· ukrywanie się

· zesztywnienie ciała, napięcie mięśni

· zmiany zachowania w przypadku rutynowych nawyków

· wygryzanie, wylizywanie lub intensywne drapanie aż do tworzenia się ran

· samookaleczenie

· utrata włosów (wypadające w znacznej ilości)

· psychogenne łysienie - spowodowane nadmierną pielęgnacją sierści

· występowanie łupieżu

· załatwianie się poza kuwetą lub powstrzymywanie moczu

· zaburzenia odżywiania, utrata apetytu i utrata masy ciała

· utrata chęci do zabawy, ogólnie postrzegana apatia

· wymioty, biegunka

· zaparcia (mogą być spowodowane nadmierną pielęgnacją i nagromadzeniem włosów w przewodzie pokarmowym)

· zwiększenie lub zmniejszenie temperatury ciała

· agresywne zachowanie

· zmiany w zachowaniu pielęgnacyjnym (kot przestaje się myć)

· wszelkie zmiany rytmu dobowego kota i  jego rytuałów

Co powoduje stres u kota?

W zależności od charakteru Twojego pupila, jakiej socjalizacji go poddałeś i sposobu, w jaki wprowadzasz kotka w daną sytuację, różne czynniki mogą przyczynić się do źródła jego stresu.

dwa koty
Stres u kota może powodować obecność drugiego zwierzaka. Dlatego rozważ decyzję o kolejnym kocim lokatorze, jeśli Twój pupil jest wyjątkowo podatny na stres.

Źródłem stresu może być jakakolwiek zmiana, niezależnie od tego, czy jest korzystna, czy nie:
  • śmierć właściciela,
  • rozejście się opiekunów,
  • nowy członek rodziny (człowiek lub zwierzę),
  • urlop lub wyjazd właściciela,
  • zmiana miejsca zamieszkania,
  • przemeblowanie,
  • brak przestrzeni (zbyt wiele zwierząt w jednym miejscu),
  • samotność,
  • agresywny kot w sąsiedztwie,
  • podróż,
  • śmierć towarzysza,
  • atak innego zwierzęcia,
  • choroba lub uraz,
  • przemoc,
  • nuda,
  • odwiedziny gości,
  • zmiana rytmu dnia spowodowane chociażby zmianą pracy właściciela,
  • hałas.


Jak uspokoić kota?

Najskuteczniejszą metodą na pokonanie stresu jest usunięcie jego źródła i ustalenie przyczyny danego zachowania. W przypadku chronicznego stresu pilnie skonsultuj się z behawiorystą. Domowe metody uspokojenia kota nie będą w tym przypadku skuteczne.


Sposoby na rozwiązanie problemów ze stresem są indywidualne dla każdego kota. Metodą prób i błędów zauważysz, które zabiegi pozwalają Twojemu pupilowi się zrelaksować.

Aby uspokoić kota, możesz zastosować następujące sposoby:
  • zabawa – najlepiej tą zabawką, na którą Twój kot najchętniej poluje;
  • dużo uwagi i pieszczot, które poprawią nastrój i sprawią, że kot stanie się szczęśliwy (uwalnianie endorfin);
  • coś dobrego do jedzenia w ramach nagrody;
  • chwila odpoczynku na drzemkę w komfortowym i bezpiecznym miejscu (należy upewnić się, że żaden z członków rodziny nie będzie kotu przeszkadzał);
  • umożliwienie wspinaczki oraz ostrzenia pazurów - w tym celu należy nabyć drapak, pozwalający kotu na chowanie się, wspinanie i intensywne drapanie;
  • korzystanie z esencji ziołowych lub kwiatowych (wymaga konsultacji z lekarzem);
  • wprowadzenie kocich feromonów (wymaga również konsultacji z lekarzem);
  • masaże relaksacyjne.

Konsekwencje stresu u kota

Stres sam w sobie, podobnie jak strach i lęk, postrzegany jest jako mechanizm adaptacyjny i pełni kluczową funkcję dla przeżycia. Jeśli jest to krótkotrwały stres, z którym kot może sobie poradzić, nie ma większych zmartwień.

Objawy stresu u kota
Stres u kota niewątpliwie może znacząco wpłynąć na zdrowie, a także życie naszego pupila. Poświęć mu dużo uwagi i czułości, aby poprawić jego nastrój i dać mu poczucie bezpieczeństwa.


Warto o tym wiedzieć Stres i cierpienie zwierzęcia obniżają jego odporność, co może prowadzić do zakażenia, a nawet do zakaźnego zapalenia otrzewnej (FIP). Chory kot traci apetyt i szybko gubi na wadze, jego sierść staje się matowa i szorstka w dotyku, może pojawić się gorączka odporna na leczenie. Występują także zmiany neurologiczne, objawiające się niejednakową reakcją źrenic i zmianą koloru tęczówki. W krótkim czasie choroba może spowodować śmierć.


Skutki chronicznego stresu

W normalnych warunkach, gdy czynnik stresujący znika lub jest prawidłowo rozpoznawany, przestaje być stresorem, a ciało kota powraca do równowagi. W ten sposób Twój kociak uczy się, jak w danej sytuacji się zachować, jeśli powtórzy się ona ponownie.
Problem zaczyna się wtedy, gdy stresor staje się stałym elementem życia kota. Kot wystawiony na stałe działanie jednego z czynników stresujących, jest bezustannie w stanie gotowości, a jego ciało stale stymulowane hormonalnie. W takiej sytuacji organizm bez fazy relaksacji szybko przechodzi w stan wyczerpania, co prowadzi bezpośrednio do choroby, a czasem nawet śmierci.

Skutki przewlekłego stresu mogą być bardzo poważne:
  • Przyspieszone, zbyt długie okresy bicia serca, zwężone naczynia krwionośne, skoki ciśnienia - wszystko to w dłuższej perspektywie może prowadzić do przewlekłego nadciśnienia tętniczego, a w konsekwencji do ciężkiej choroby serca.
  • Stymulacja funkcji jelit, która często prowadzi do ich nieprawidłowej pracy i upośledzenia wchłaniania, a w konsekwencji do różnego rodzaju niedoborów, połączonych z pozornie bezprzyczynowymi biegunkami bądź zaparciami. Często jest to jeden z pierwszych objawów przewlekłego stresu - po wykluczeniu alergii i nietolerancji pokarmowej.
  • Pobudzenie mięśni ściany pęcherza moczowego i cewki moczowej przez hormony - nadmierne i zbyt częste skurcze tych narządów prowadzą do zwężenia cewki moczowej i przyczyniają się do zapalenia dolnych dróg moczowych.
  • Kortyzol (tzw. hormon stresu) zwiększa poziom cholesterolu (tłuszczu) oraz glukozy we krwi. Jeżeli taki stan utrzymuje się dłużej, mogą pojawić się takie choroby jak: cukrzyca, miażdżyca, schorzenia układu oddechowego i krążenia, zakrzepica, nadciśnienie.
  • Upośledzenie tarczycy – to z najważniejszych gruczołów zawiadujących metabolizmem. Pod wpływem chronicznego stresu często dochodzi do nadczynności tarczycy, która niszczy serce Twojego pupila.
  • Przyrost masy ciała - bardzo rzadko kojarzone ze stresem, jest często jego bezpośrednim skutkiem. Sytuacja, w której nasz kot mało je, ale w niewytłumaczalny sposób stale przybiera na wadze, to często wynik zaburzonej gospodarki tłuszczowo – glikogenowej (przyczyną tego stanu jest tzw. hormon stresu, czyli kortyzol).
  • Utrata lub znaczne zmniejszenie się gruczołów chłonnych (grasicy, śledziony, węzłów chłonnych), co w konsekwencji prowadzi do drastycznego spadku liczby białych krwinek, a to prowadzi do załamania odporności kota.
  • Zbyt wysoki poziom adrenaliny i kortyzolu obniża produkcję estrogenów i progesteronu, co powoduje niemożność zajścia w ciążę lub problemy z jej donoszeniem.
  • Choroby autoimmunologiczne jako pochodna osłabienia układu immunologicznego. Należą do nich stany zapalne stawów. Błony wytwarzające płyn maziowy w stawach, przestają być prawidłowo rozpoznawane, organizm traktuje je jako obce i próbuje zwalczać, w związku z czym pojawia się stan zapalny, który niszczy chrząstki i tkanki łączne otaczające stawy.


Ciekawostka Rozpoznanie przewlekłego stresu u Twojego pupila nie jest łatwe, tym bardziej że jego symptomy nie zawsze są jednoznaczne. Często towarzysza mu nawracające problemy jelitowe lub zapalenie pęcherza, łzawienie oczu oraz trudne do kontroli alergie i nietolerancje pokarmowe.


Podsumowanie


Twój kot to wrażliwy, podatny na stres zwierzak. Ze względu na warunki naturalne, w jakich przyszło mu kiedyś żyć, jest bardzo dyskretny w okazywaniu sygnałów, że coś mu dolega. Dlatego naucz się obserwować swojego czworonoga, aby dostatecznie szybko dostrzec symptomy wskazujące na problemy ze stresem. Chroniczny stres jest dla Twojego kota bardzo niebezpieczny. Najważniejsza zasada: po zaistniałych zmianach musi nastąpić czas równowagi i spokoju. Postaraj się wyeliminować wszelkie stresory z życia Twojego ulubieńca i zapewnić mu dobre warunki życia, tak aby czul się radosny, szczęśliwy i zrelaksowany.