Nerki u psa pełnią rolę filtra i należą do najważniejszych organów wydalania, bez których czworonóg nie jest w stanie przeżyć. Przewlekła niewydolność nerek to choroba nieodwracalna, ale podjęte zawczasu działania spowolnią jej postęp, odciążając uszkodzony organ. Jakie są objawy chorych nerek u psa, co powoduje osłabienie ich funkcji i jakie są rokowania, dowiesz się w naszym poradniku.


Co oznacza niewydolność nerek u psa?

Niewydolność nerek to uszkodzenie organu, którego konsekwencją jest zatrucie organizmu przez toksyny. O niewydolności eksperci mówią, gdy degradacji uległo 75 % struktury narządu. Pozostałe jego rejony nadal działają, ale trzeba podjąć natychmiastowe działania, aby upośledzone w swojej funkcji nerki możliwie najlepiej odciążyć i zapobiec, aby całkiem zaniechały pracy.

Funkcje nerek u psa

Aby zrozumieć mechanizm niewydolności nerek u psa, warto jest zapoznać się z ich poszczególnymi funkcjami. Bo choć z jedną z nich – wydalaniem moczu – stykamy się kilkakrotnie w ciągu dnia, wychodząc z psem na spacer, to większość zadań, jakie nerka spełnia w psim organizmie jest, odbywa się w głębi ciała i nie jest rozpoznawalna gołym okiem.

Do zadań nerek u psa należą:

  1. oczyszczanie krwi z toksyn oraz z mocznika i kreatyniny, czyli produktów przemiany materii,
  2. wydalanie powyższych substancji wraz z moczem z organizmu,
  3. gospodarka wodno-elektrolitowa organizmu, czyli regulacja ilości wody i minerałów we krwi,
  4. zachowanie równowagi kwasowo- zasadowej organizmu,
  5. wydzielanie hormonu (wazopresyny) regulującego ciśnienie krwi,
  6. produkcja hormonu (erytropoetyny) pobudzającego szpik kostny do produkcji czerwonych krwinek.

Zadania nefronów

Nerki – kluczowy organ układu moczowego u psa – zbudowane są z nefronów, które działają jak miniaturowe filtry, usuwając z krwi substancje zbędne i szkodliwe. Każda psia nerka składa się z miliona takich „filtrów”. W początkowym fragmencie nefronu znajduje się tzw. kłębuszek nerkowy, przez który płynna część krwi jest przesączana do wnętrza nefronu, tworząc tzw. mocz pierwotny. Środkowa część nefronu odpowiedzialna jest za odzyskiwanie ważnej dla organizmu wody oraz niezbędnych elektrolitów. W końcowej części nefronu dochodzi do zagęszczenia moczu, który cewkami zbiorczymi opuszcza nerkę. W przypadku niewydolności nerek nefrony bezustannie obumierają, a narząd stopniowo traci swą zdolność filtracji toksyn z organizmu. Dlatego chore nerki mogą być przyczyną śmierci zwierzęcia. Więcej psów umiera z powodu ich niewydolności niż z powodu dolegliwości krążeniowych.


Niewydolność nerek u psa: objawy

Ponieważ nerki pełnią tak wiele ważnych funkcji w organiźmie psa, objawy niewydolności tego organu są bardzo zróżnicowane. Niektóre są niespecyficzne i możliwe także przy innych chorobach lub typowe dla starszych psów. Inne symptomy np. zła kondycja uzębienia na skutek zmniejszonego wydzielania śliny, nieprzyjemny zapach oddechu i wzmożone pragnienie, ale także chudnięcie, popuszczanie lub częste oddawanie moczu powinny być ostrym sygnałem alarmowym. Bo nawet jeśli zaobserwowane przez Ciebie symptomy nie są świadectwem chorych nerek, zwykle nie zwiastują niczego dobrego i mogą być przyczyną innych poważnych schorzeń, na przykład cukrzycy czy szwankującej wątroby. W przypadku chorych nerek nie muszą wystąpić wszystkie wymienione niżej objawy. U niektórych psów pojawi się zaledwie jeden czy dwa.

Objawy chorych nerek u psa:

  • niewyjaśniona utrata wagi,
  • spadek aktywności,
  • męczliwość,
  • wzmożone pragnienie (polidypsja),
  • zwiększona częstotliwość oddawania moczu (poliuria),
  • nietrzymanie moczu,
  • posmutnienie i apatia,
  • blade śluzówki,
  • zmatowienie sierści,
  • nieprzyjemny zapach mocznicowy oddechu,
  • owrzodzenie jamy ustnej
  • nudności, wymioty i biegunka,
  • podwyższona temperatura lub gorącz


Ważne Już przy pierwszym podejrzeniu choroby nerek, powinieneś jak najszybciej zwrócić się do lekarza weterynarii. Tylko on może postawić jednoznaczną diagnozę i podjąć leczeni

Czy niewydolność nerek to choroba starszych psów?

Chore nerki u psa kojarzone są często z podeszłym wiekiem – wszak i u starszych ludzi ten organ nierzadko odmawia posłuszeństwa. To jednak tylko uproszczenie i częściowa prawda. Niewydolność nerek może bowiem przebiegać w postaci ostrej lub przewlekłej. Ta pierwsza dotyka psów w każdym wieku, nie tylko starszych. Objawy pojawiają się nagle i intensywnie, a choroba postępuje szybko. Druga postać - przewlekła niewydolność nerek - dotyczy rzeczywiście głównie starszych psów. Schorzenie to, w środowisku lekarskim znane jako PNN, jest szczególnie podstępne, bo długo nie daje widocznych objawów. A ponieważ psi seniorzy z natury mniej się ruszają i rzadziej bawią, ich większa skłonność do spania czy męczliwość są przez właścicieli często bagatelizowane. Podczas gdy te niespecyficzne objawy zrzucane są na karb starzenia się organizmu, uszkodzenie nerek w ukryciu niepowstrzymanie postępuje.

Dobrze wiedzieć Niewydolność nerek dotyka częściej starsze psy, ale według szacunków około 20% czworonogów, które nie ukończyły 5 lat, cierpi na tę chorobę.



Przyczyny przewlekłej niewydolności nerek u psa

Istnieje wiele przyczyn, które mogą spowodować, że nerki psa przestają prawidłowo pracować. Przewlekła niewydolność nerek może być spowodowana na przykład nowotworem lub jest konsekwencją innych chorób, które zaatakowały organizm, np. cukrzyca, kłębuszkowe zapalenie nerek, kamica nerkowa, torbielowatość nerek, wrodzone lub nabyte wady układu moczowego czy nadciśnienie. U starszych psów przyczyna przewlekłej niewydolności nerek często pozostaje niejasna. U młodych osobników może być częściowo uwarunkowana genetycznie. Zdarzają się również przypadki, w których przewlekła niewydolność nerek rozwinęła się z ostrej postaci tej choroby.
Ważne Ostra niewydolność nerek występuje stosunkowo rzadko i często jest następstwem innych chorób. Jeśli Twój pies od dawna choruje, jest leczony lekami lub przechodzi rekonwalescencję po zabiegu chirurgicznym, powinieneś zachować szczególną czujność.
 

Przyczyny ostrej niewydolności nerek

Ostra niewydolność nerek u psa jest najczęściej wynikiem zatrucia organizmu w wyniku spożycia substancji toksycznych, np. rozpuszczalnika, środka ochrony roślin, płynu do chłodnicy, resztek farb, żywicy czy kleju. Zdarza się także, że pies zostanie użądlony przez szerszenia lub ukąszony przez żmiję zygzakowatą. Zarówno chemikalia jak i trucizny pochodzenia naturalnego stanowią dla organizmu olbrzymie obciążenie, które może doprowadzić do uszkodzenia narządu. Ostra niewydolność nerek może być także spowodowana stanem zapalnym, wirusami lub bakteriami, np. chorobą bakteryjną zębów czy zakażeniem układu moczowego. Dochodzi do tego dlatego, że mikroorganizmy bytujące w organiźmie dostając się do krwioobiegu stają się zagrożeniem dla takich narządów jak serce, płuca czy właśnie nerki. Z czasem powodują ich poważne, często nieodwracalne uszkodzenie. Również hipotermia, czyli wychłodzenie organizmu oraz hipertermia, czyli udar cieplny, ale także odwodnienie, wstrząs anafilaktyczny, silny krwotok lub zaburzenia sercowo-naczyniowe mogą powodować ostre problemy z nerkami. Dzieje się tak z powodu zmniejszonego przepływu krwi przez nerki.
Pamiętaj Podczas gdy ibuprofen to dla człowieka skuteczny środek przeciwgorączkowy i przeciwbólowy, dla psa te tabletki są silnie toksyczne. Nigdy nie podawaj ich gorączkującemu lub dotkniętemu bólem czworonogowi.



Katalog pytań

Jeśli masz podejrzenie, że Twój pies cierpi na niewydolność nerek, nie zwlekaj z wizytą u weterynarza. Aby jak najlepiej odpowiedzieć na pytania, które zada Ci lekarz, postaraj się wnikliwie obserwować swojego pupila.

Wyniki swoich obserwacji najlepiej zanotuj

  1. Jak często w ciągu dnia Twój pies oddaje mocz?
  2. Czy i kiedy odmówił jedzenia?
  3. Czy ma/miał biegunkę lub wymiotował?
  4. Czy zdarzyło mu się popuścić w domu?

PIerwszy krok do diagnozy: badanie krwi i moczu

Podejrzewając niewydolność nerek u Twojego psa weterynarz zaleci badanie krwi i moczu oraz pomiar ciśnienia krwi. Połączenie wyników analizy dostarczy informacji o stanie nerek Twojego psa. W przypadku potwierdzenia podejrzenia choroby nerek lekarz weterynarii może przeprowadzić szczegółowe badanie narządu za pomocą ultradźwięków.

Badania mające na celu kontrolę stanu nerek to:

  • morfologia i parametry biochemiczne: zwiększone stężenie substancji zawierających azot, takie jak mocznik czy kreatynina, może wskazywać na brak funkcji oczyszczającej nerek. Również stężenie aminokwasu SDMA (symetrycznej dimetylowanej argininy) we krwi zdradza, jaka jest szybkość filtracji kłębuszkowej, czyli jak sprawnie działają nerki,
  • badanie moczu: skład chemiczny i stopień zagęszczenia moczu
  • badanie USG nerek dla oceny ich wielkości i struktury
  • pomiar ciśnienia krwi, które w przypadku niewydolności nerek jest podwyższone.

Diagnoza: chore nerki

W obliczu diagnozy, że nerki ukochanego czworonoga nie działają, jak trzeba, wielu opiekunów czuje przerażenie. Ale postaraj się zachować spokój, bo panika nikomu nie pomoże. Teraz najważniejsza jest efektywna strategia, jak pomóc Twojemu psu. Jeśli cierpi na ostrą niewydolność nerek, która zwykle zostaje wykryta wcześnie, w większości przypadków łatwiej jest ją wyleczyć. W najlepszym przypadku uszkodzenie nerek jest odwracalne. Natomiast przewlekła niewydolność nerek u psa powoduje zwykle nieodwracalne uszkodzenie i rozpad tkanki nerkowej. Leczenie jest zatem bardzo złożone.

Na czym polega leczenie psa chorego na nerki?

eżeli przyczyną choroby jest zatrucie organizmu, a pies cierpi na ostrą niewydolność nerek, należy podjąć natychmiastowe działanie neutralizujące toksyny. Jeśli niewydolność nerek wywołała jakaś choroba układowa, podejmuje się stosowną terapię. Aby odciążyć nerki, usuwa się nadmiar mocznika i kreatyniny z organizmu i doprowadza zawartość i stężenie elektrolitów w płynach ustrojowych do normy, dożylnie podając płyny. Aby poprawić przepływ krwi przez nerki, weterynarze przepisują też zwykle środki rozszerzające naczynia krwionośne i obniżające wysokie ciśnienie krwi. W przypadku anemii zalecane są leki pobudzające produkcję erytrocytów. Poprawia to dotlenienie organizmu i zwiększa aktywność zwierzęcia. Nierzadko konieczne jest też podawanie psu leków zapobiegających wchłanianiu fosforu ze strawionego pokarmu. Jeśli stan psa jest bardzo poważny, a terapia farmakologiczna nie skutkuje, lekarz może zaproponować dializę.

Metody terapii niewydolności nerek psa:

  • niskobiałkowa dieta o ograniczonej zawartości fosforu i sodu,
  • płynoterapia,
  • monitorowanie wydalania moczu,
  • leczenie nadciśnienia i niedokrwistości (jeśli występują),
  • dializa.

Rokowania

Jeżeli choroba ma ostry przebieg, a właściwe leczenie zostało wdrożone szybko, niewydolność nerek można wyleczyć. W większości przypadków choroba nerek u psa jest jednak nieuleczalna i zagrażająca życiu. Im szybsza diagnoza i im prędzej rozpoczęta terapia, tym lepsze rokowania dla Twojego psa. Zdiagnozowana przewlekła niewydolność nerek na pewno zmieni życie jego i Twoje życie, ale chore nerki to w znakomitej większość przypadków nie jest wyrok śmierci, a Twój pupil będzie Ci nadal wiernie towarzyszył wiele lat. Odpowiednie leczenie farmakologiczne i dietoterapia, pozwalają zwykle efektywnie spowolnić przebieg choroby i podnieść komfort życia.

Pamiętaj Regularne badania zwierząt powyżej 6-8 roku życia (w zależności od wielkości) gwarantują szybkie wykrycie choroby nerek, która zwykle rozwija się w przyczajeniu. Dlatego nigdy nie bagatelizuj żadnych objawów – lepiej dmuchać na zimne.
 

Checklista dla „nerkowców”

Aby odciążyć nieuszkodzoną i jeszcze funkcjonującą tkankę nerkową i uchronić kolejne nefrony przed obumarciem, konieczne jest przestrzeganie kilku ważnych zasad. 


Twoja checklista:

  1. Stały kontakt z weterynarzem
  2. Podawanie lekarstw według ścisłych zaleceń
  3. Zmiana środków tylko po konsultacji z lekarzem
  4. Regularne wizyty kontrolne
  5. Zachowanie diety przyjaznej nerkom, ustalonej z lekarzem lub naturopatą
  6. Unikanie stresu, wywołującego nadmierną produkcję adrenaliny
  7. Podanie wystarczającej ilości wody
  8. Wsparcie flory jelitowej.



Znaczenie diety w leczeniu niewydolności nerek u psa

Dieta dla psa z niedoczynnością nerek ma ograniczyć podaż składników obciążających pracę chorego narządu oraz złagodzić nieprzyjemne objawy mocznicy, czyli nudności i wymioty. Odpowiednia zawartość psiej miski pozwala ponadto na spowolnienie rozwoju choroby. Posiłki dla „nerkowca” muszą być przede wszystkim niskobiałkowe, bo to właśnie metabolizm protein jest przyczyną tworzenia mocznika. Białka nie można jednak całkowicie wyeliminować z diety, bo jest niezbędne do budowy i prawidłowego funkcjonowania organizmu. Karma dla psa z chorymi nerkami powinna zawierać nie więcej niż 2-3,3 g wysokowartościowego białka na kilogram masy ciała dziennie, ale musi dostarczyć odpowiednią ilość kalorii i być lekkostrawna. W diecie chorego psa należy ponadto zredukować ilość potasu, fosforu i sodu.

Wyjątki W przypadku specyficznych problemów z nerkami zalecane jest podawanie białka w większej ilości. Zależy to w dużej mierze od aktualnej pracy nerek i stanu zdrowia psa. Doświadczony lekarz weterynarii pomoże Ci w ustaleniu odpowiedniej diety.

Woda w diecie chorego psa

Nawet jeśli leki wydają się skutecznie działać, a stan czworonoga nie ulega pogorszeniu, należy bezwzględnie przestrzegać zasad dietetycznych. Należy do nich stały dostęp do czystej wody pitnej, zapewnienie wystarczającego jej spożycia oraz odpowiednia wilgotność pożywienia. Psy z niewydolnością nerek wydalają bowiem więcej moczu, dlatego należy zadbać o odpowiednią podaż płynów.

Pamiętaj Restrykcyjna dieta jest jednym z ważniejszych elementów leczenia chorego psa i nie wolno robić od niej odstępstw. Zwłaszcza nagradzanie pupila smaczkami czy gryzakami może zaburzyć efekty terapii, dlatego ich podawanie powinieneś skonsultować z lekarzem.



Karma wspomagająca nerki

Najwygodniejsza w psim jadłospisie jest specjalistyczna karma weterynaryjna. Dla psów z chorymi nerkami takie karmy noszą w z nazwie słowo „renal”. Josera Help Renal jest karmą dostosowaną dokładnie do potrzeb psów z chorobami nerek. Dzięki redukcji białka i fosforu ta bezglutenowa pełnoporcjowa dieta pomaga odciążyć chory narząd i poprawić jego funkcjonowanie. Zawarta w karmie pokrzywa jako tradycyjnie stosowany środek moczopędny wspomaga wydalanie moczu, a olej z łososia jest źródłem kwasów tłuszczowych omega-3, które mają działanie przeciwzapalne i wspierają układ odpornościowy. Ponadto Josera Help Renal jest bogata w witaminy z grupy B, których chore nerki nie metabolizują dostatecznie dobrze. W ten sposób Josera Help Renal może przyczynić się do zahamowania rozwoju choroby nerek, poprawy samopoczucia psa i utrzymania jak najlepszej jakości życia. Chore na nerki psy zwykle nie mają apetytu i często chudną, dlatego musisz znaleźć jedzenie, które polubią. Karma Josera jest wyjątkowo smaczna, ale jeśli pies odmawia jej jedzenia, powinieneś nastawić się na opcję przygotowywania jedzenia domowego, aby pomóc pupilowi w dochodzeniu do zdrowia.

Dobrze wiedzieć Slowo „renal” pochodzi od łacińskiego „ren” czyli nerka. Renal to w tłumaczeniu nic innego niż „dotyczący nerek”.
 


Podsumowanie

Prawidłowe działanie nerek u psa jest kluczowe dla utrzymania zdrowia, bo ten organ odpowiada za usuwanie toksyn i produktów metabolicznych z organizmu. Jeśli nie działa prawidłowo, szkodliwe substancje zatruwają organizm, dlatego odpowiednia terapia jest konieczna. Specjalistyczna dieta jest nierozerwalna częścią leczenia niewydolności nerek.