Zapalenie pęcherza moczowego u psa: objawy, leczenie i zapobieganie

Budowa układu moczowego

Układ moczowy, zwany również układem wydalniczym, składa się z dwóch nerek, dwóch moczowodów, pęcherza moczowego oraz cewki moczowej. System ten – w tej samej mierze u psa, co u człowieka – jest odpowiedzialny za usuwanie z organizmu produktów ubocznych przemiany materii oraz nadmiaru wody.

Nerki i moczowody tworzą górne drogi moczowe, natomiast pęcherz i cewka wchodzą w skład dolnych dróg moczowych.

Co to jest zapalenie pęcherza moczowego?

Zapalenie pęcherza – w języku fachowym określane jako cystitis – to nic innego niż wzmożona obecność drobnoustrojów w drogach moczowych, która prowadzi do stanu zapalnego. Dolegliwość ta dotyczy dolnych dróg moczowych: cewki moczowej (Urethra) i pęcherza moczowego (Vesica urinaria).

Jak w przypadku każdego stanu zapalnego, jest to wewnątrzustrojowa reakcja na szkodliwe bodźce, która wyraża się zaczerwienieniem, bólem i zaburzeniami czynności.

Z reguły to bakterie powodują zapalenie pęcherza u psa. Odpodzialne mogą być jednakże również, choć znacznie rzadziej, wirusy oraz grzyby, takie jak drożdżak Candida albican lub pasożyty, np. nicień Capillaria plica, wywołujacy kapilariozę dróg moczowych.

Psy zarażają się nim przez zjedzenie żywiciela pośredniego, zwykle dżdżownic, zawierających inwazyjne larwy pasożyta.

Różne formy infekcji

Choć przyczyn infekcji pęcherza u psów może być wiele, medycyna wyróżnia dwa rodzaje zapalenia:

• ostre zapalenie pęcherza moczowego, w którym symptomy pojawiają się nagle, rozwój choroby następuje szybko i ma zwykle pochodzenie bakteryjne,
• przewlekłe zapalenie pęcherza, na które pies cierpi stale lub wielokrotnie na nie zapada.

Przewlekłe zapalenie pęcherza u psów

Jeśli infekcja dróg moczowych występuje u psa więcej niż dwa razy w ciągu sześciu miesięcy lub częściej niż trzy razy do roku, mamy do czynienia z przewlekłym zapaleniem pęcherza. Taka przypadłość ma dwie formy: nawracającą oraz reinfekcyjną. W przypadku nawrotów drobnoustroje przeżywają w dolnych drogach moczowych. Zdarza się to na przykład przy niewłaściwym doborze leku lub jego zbyt niskiej dawki, ale także w przypadku odpornych na leczenie bakterii. Przy reinfekcji w ciągu roku pojawiają się nowe stany zapalne z zupełnie nowymi zarazkami, nieodpowiedzialnymi za pierwotne zapalenie. Może to być spowodowane osłabionym układem odpornościowym. W przypadku przewlekłego zapalenia pęcherza konieczne jest szczegółowe zbadanie psa, aby zidentyfikować czynnik wyzwalający. Oprócz przyczyn anatomicznych należy wziąć pod uwagę również błędy w leczeniu.

Objawy zapalenia pęcherza u psów

Typowe objawy zapalenia pęcherza moczowego u psa przypominają te występujące u ludzi: zwiększone parcie na mocz wiąże się z mizernymi sukcesami w jego oddawaniu. Innymi słowy: pies wciąż chce wyjść na zewnątrz, ale pomimo usilnych prób udaje mu się wycisnąć tylko kilka kropli, a oddawanie moczu trwa dłużej niż zwykle. Towarzyszy temu czasem charakterystyczne, spowodowane bólem garbienie i wydawanie bolesnych dźwięków. Nieraz nasz pupil nawet zapomina o dobrych manierach i popuszcza w domu. Oprócz niecodziennego zachowania, które świadczy o bólu, zapalenie pęcherza u psa zdradza również wygląd moczu, zarówno pod względem koloru i tekstury, jak i zapachu. Mocz może zawierać krew, dlatego staje się czerwonawy, nierzadko wygląda mętnie, a czasem lekko się pieni. Ma również intensywniejszy niż zwykle zapach. Jeśli infekcja pęcherza jest ciężka lub przewlekła, może to negatywnie wpłynąć na nerki lub miedniczkę nerkową, co objawia się gorączką, zmęczeniem i osłabieniem.

Podsumowanie objawów infekcji pęcherza moczowego u psa

Zachowanie:

• częstomocz
• ogólny niepokój i rozdrażnienie
• nietrzymanie moczu pomimo dobrego wychowania
• oddawanie niewielkich ilości moczu
• przygarbiona postawa lub skomlenie podczas mikcji

Wygląd moczu:

• zabarwiony na czerwono
• mętny
• pienisty
• o silnym zapachu

Przyczyny zapalenia pęcherza moczowego u psów

Ryzyko zapalenia pęcherza zwiększa się, gdy pies przez dłuższy czas narażony jest na ochłodzenie. Kilometrowe spacery w mokre, zimne dni, kiedy wilgotna sierść nie zdąży wyschnąć, ale i długie kąpiele w zimnej wodzie w gorące letnie dni sprzyjają namnażaniu się bakterii.

Zapalenie pęcherza moczowego u psa może również, chociaż rzadziej, mieć przyczyny anatomiczne i inne niezakaźne. Należą do nich:

• kamienie moczowe i kryształy w moczu
• zwężona cewka moczowa
• niewłaściwe ustawienie moczowodu
• osłabiony układ odpornościowy
• urazy mechaniczne
• przyjmowanie leków
• polipy lub guzy

Podobne objawy, inne choroby

W niektórych przypadkach objawy charakterystyczne dla zapalenia pęcherza moczowego mają zupełnie inną przyczynę i związane są z innymi chorobami. U suk na przykład ropomacicze, czyli ropne zapalenie macicy – w języku fachowym nazywane pyometrą – lub vaginitis, czyli zapalenie pochwy mogą objawiać się podobnymi do zapalenia pęcherza symptomami.

U samców w grę wchodzi zapalenie prostaty (gruczołu krokowego). Czasami także kamienie pęcherza lub guzy przypominają objawy zapalenia pęcherza moczowego.

Dobrze dobrana karma weterynaryjna pozwoli zadbać również o układ moczowy Twojego pupila:

Bakteryjne zapalenie pęcherza moczowego u psów

W większości przypadków zapalenie pęcherza moczowego u psa ma pochodzenie bakteryjne. Szczepy Escherichia coli czyli pałeczki okrężnicy są najczęstszym sprawcą, ale czasem także i inne bakterie rozprzestrzeniają się w drogach moczowych. Zakażenia gronkowcami, paciorkowcami, Klebsiella czy Proteus mirabilis charakteryzują się zwykle cięższym przebiegiem.

Przeważająca większość chorób pęcherza moczowego u psów – około 80% – spowodowana jest tylko przez jeden gatunek bakterii. W pozostałych przypadkach występują infekcje mieszane. Aby doszło do zapalenia pęcherza, zarazki z okolicy narządów płciowych psa lub przewodu pokarmowego muszą dotrzeć do pęcherza moczowego przez cewkę moczową.

Tam zagnieżdżają się i rozmnażają. Zapalenie może dotyczyć tylko błony śluzowej (Urozystitis) lub całej ściany pęcherza moczowego (Panzystitis).

Czy zapalenie pęcherza jest zakaźne?

Teoretycznie bakteryjna infekcja pęcherza jest zaraźliwa, wszak zarazki mogą się przenosić na inne psy. W tym celu jednak bakterie musiałyby przedostać się od zarażonego psa w pobliże cewki moczowej innego psa. Może się to zdarzyć przez polizanie, przy pływaniu lub podczas aktu płciowego. Zarażenie nie jest zatem wykluczone, ale zwykle mało prawdopodobne.

Jakie psy są najbardziej narażone na zapalenie pęcherza?

Schorzenia dolnych dróg moczowych dotykają przede wszystkim psich seniorów, dużo rzadziej młode osobniki. To najczęściej wynik obniżonej odporności. Jeśli zapalenia pęcherza dostają czworonogi w kwiecie wieku, winne są przede wszystkim silne infekcje lub urazy mechaniczne.

Dlaczego suki częściej chorują na zapalenie pęcherza niż samce?

Wyższa częstotliwość występowania zapalenia pęcherza u suk wynika z ich budowy ciała: mniejszej odległości między otworem cewki moczowej i odbytu, ale także z powodu znacznie krótszej i szerszej cewki moczowej niż u samców.

Pozwala to bakteriom na łatwiejsze wniknięcie i szybsze dotarcie do celu. Suki po kastracji są również bardziej narażone na cystitis, bo mają niższy poziom estrogenu.

Hormony płciowe pełnią ważną funkcję ochronną dla tkanki układu moczowego, wytwarzając ważne substancje aktywne, tak zwane peptydy. Wraz ze spadkiem poziomu estrogenu ta naturalna bariera dla szkodliwych mikroorganizmów staje się wrażliwa i bardziej przepuszczalna.

Ponadto u kastrowanych suk tkanka łączna szybciej wiotczeje: gdy zwieracz pęcherza nie jest już szczelnie zamknięty, zarazki łatwiej mogą dostać się do wnętrza.

Leczenie zapalenie pęcherza u psa

Jeśli twój pies wykazuje objawy zapalenia pęcherza moczowego, jak najszybciej udaj się do weterynarza.

Schorzenie dolnych dróg moczowych może być nie tylko bardzo bolesne, ale i niebezpieczne, jeśli nie jest leczone. W przypadku pochodzenia bakteryjnego zapalenia pęcherza, grozi ono niebezpiecznym zapaleniem miedniczek nerkowych. Jeśli to bakterie zostały wykryte w moczu, lekarz weterynarii zwykle przepisze odpowiedni antybiotyk i ewentualnie środki przeciwbólowe oraz przeciwzapalne.

Jeśli infekcja dróg moczowych ma przyczynę niezakaźną, weterynarz może ustalić za pomocą USG lub rentgena, czy zapalenie pęcherza moczowego nie jest spowodowane wadami dróg moczowych, kamieniami moczowymi czy nowotworami.

Co ulży choremu psu?

Przy bakteryjnym zapaleniu pęcherza oprócz leczenia farmakologicznego powinieneś zadbać o to, aby Twój pies dużo pił i często oddawał mocz.

To przepłukuje pęcherz i sprawia, że większośċ bakterii wydalana jest automatycznie. Ponieważ nie sposób nakłonić psa do częstszego picia, najlepiej dodawać mu wody do zwykłego pokarmu - to sprawdzona metoda. Bardzo ważne jest również ciepło: Twój pies nie powinien być narażony na przeciąg, wilgoć czy zimno, aby dodatkowo nie obciążać układu odpornościowego.

Mokra podłoga lub zimne kafelki nierzadko prowokują przeziębiony pęcherz u psa i zdecydowanie nie są zalecane.

Czy można zapobiec zapaleniu pęcherza u psa?

Zapobiec – i to tylko częściowo – można jedynie bakteryjnemu zakażeniu pęcherza. Z jednej strony ważne jest, aby pies systematycznie otrzymywał płyny, a z drugiej – aby regularnie opróżniał pęcherz.

Przyjmowanie wody przepłukuje pęcherz, a częste oddawanie moczu, bez konieczności jego dłuższego przetrzymywania, zapobiega rozmnażaniu się bakterii w przewodach moczowych.

Bezwzględnie należy także unikać przechłodzenia: Przemoczona sierść w połączeniu z zimną glebą lub przeciągiem sprzyja bakteryjnemu zapaleniu pęcherza. U szczególnie wrażliwych psów zalecane jest profilaktyczne podawanie D-mannozy.

Zdrowe odżywianie wzmacnia układ odpornościowy i może w ten sposób zmniejszać ryzyko stanu zapalnego.

Podsumowanie

Podobnie jak u ludzi, zapalenie pęcherza moczowego u psów często związane jest z silnym bólem dróg moczowych i bez wątpienia należy je leczyć, bo grozi powikłaniami.

Z powodu budowy ciała suki częściej cierpią na schorzenia dolnych dróg moczowych niż samce. Oprócz bakterii, które są najczęstszą przyczyną zapalenia pęcherza u psów, sprawcami mogą być także wirusy, grzyby lub pasożyty. Występują również przyczyny anatomiczne i kliniczne, choć znacznie rzadziej. Objawy infekcji dróg moczowych można obserwować zarówno w zachowaniu psa, jak i w wyglądzie moczu.

Zapalenie pęcherza moczowego u psów – pytania i odpowiedzi

1. Czym jest zapalenie pęcherza moczowego u psów?

Zapalenie pęcherza moczowego, znane jako cystitis, to stan zapalny wywołany przez wzmożoną obecność drobnoustrojów w dolnych drogach moczowych, które obejmują cewkę moczową i pęcherz. 

2. Jakie są objawy zapalenia pęcherza u psów?

Objawy to częste oddawanie moczu, trudności w mikcji, ból podczas sikania, mętny mocz z krwią, przygarbiona postawa i skomlenie psa. 

3. Jaka jest najczęstsza przyczyna zapalenia pęcherza u psów?

Najczęściej jest to infekcja bakteryjna, ale przyczyną mogą być również wirusy, grzyby lub pasożyty. 

4. Jak leczy się zapalenie pęcherza u psów?

Leczenie zależy od przyczyny i może obejmować antybiotyki i środki przeciwzapalne. W przypadkach niezakaźnych przyczyn wykorzystuje się diagnostykę obrazową. 

5. Czy suki są bardziej narażone na zapalenie pęcherza niż samce?

Tak, ze względu na anatomiczną budowę ciała, suki są bardziej podatne na infekcje niż samce. 

6. Czy zapalenie pęcherza jest zaraźliwe dla innych psów?

Teoretycznie tak, ale zarażenie jest rzadkie i zwykle mało prawdopodobne. 

7. Jak można zapobiegać zapaleniu pęcherza u psów?

Aby zapobiegać, należy zapewnić psu ciepło, unikać przeciągów, regularnie opróżniać pęcherz, dostarczać odpowiednią ilość płynów i dbać o zdrową dietę dla wsparcia układu odpornościowego. 

8. Co robić, gdy pies wykazuje objawy zapalenia pęcherza?

Należy jak najszybciej skonsultować się z weterynarzem, aby uniknąć powikłań i rozpocząć właściwe leczenie. 

9. Czy specjalna karma może pomóc psom z zapaleniem pęcherza?

 Tak, karmy weterynaryjne są formułowane tak, aby wspierać układ moczowy i pomagać w leczeniu oraz zapobieganiu infekcjom.