Dobrze funkcjonujący układ pokarmowy u psów to najlepszy wyznacznik zdrowia. Nic dziwnego, że problemy z wydalaniem niepokoją opiekunów – dotyczy to zarówno biegunki, jak i efektu przeciwnego, czyli zaparcia. Jeśli Twój pies ma zatwardzenie, nie alarmuj od razu weterynarza, ale nie omieszkaj bacznie obserwować swojego czworonoga. W naszym artykule dowiesz się, jakie są przyczyny psiej obstrukcji, czym się konkretnie objawia i jakie domowe sposoby na zaparcia znały już nasze babcie.

Objawy zatwardzenia u psa


Zaparcie u psa objawia się utrudnionym oddawaniem stolca lub całkowitym brakiem wypróżnień, w wyniku czego kał gromadzi się w okrężnicy. Zwierzę cierpiące na zatwardzenie podejmuje bezskuteczne próby zrobienia kupy, kilkakrotnie kucając i wyginając ciało w typowej pozycji. Czasem przy tym popiskuje, bo próbom wypróżnienia towarzyszy ból odbytu. Obstrukcja u psa może być przejściową, jednorazową dolegliwością lub mieć przewlekły, nawracający charakter i prowadzić do poważnych powikłań. 

Zdrowy stolec Jako ogólną zasadę możesz przyjąć, że pies załatwia się przeciętnie raz lub dwa razy dziennie. Obserwując psa przez trzy dni pod rząd powinieneś zatem doliczyć się co najmniej trzech wypróżnień.

Dlaczego pies ma zatwardzenie?

Główna przyczyna zatwardzenia u psa leży w nieodpowiedniej diecie. Ty sam masz zatem możliwość ingerencji w jadłospis zwierzaka i dopasowania pokarmu w taki sposób, aby był należycie trawiony i nie stwarzał problemów z oddawaniem kału. Jeśli w misce Twojego czworonoga ląduje za mało tłuszczu lub błonnika, może to prowadzić do zaparć. Podczas gdy niedobór tłuszczów występuje bardzo rzadko, braki przyjmowanego błonnika są już dużo bardziej rozpowszechnione. Błonnik w diecie psa jest niezbędny dla układu pokarmowego, bywa jednak często zaniedbywany. Jeśli problemom z wypróżnianiem nie towarzyszą objawy takie jak bolesność i wzdęcie brzucha, obecność krwi w kale, wymioty czy brak apetytu, niewłaściwe żywienie jest najbardziej prawdopodobną przyczyną zatwardzenia.

Błonnik: niedoceniany katalizator trawienia

Błonnik to nic innego jak włókna pokarmowe pochodzenia roślinnego. Medycyna rozróżnia błonnik pokarmowy rozpuszczalny i nierozpuszczalny w wodzie. Błonnik nierozpuszczalny, czyli o zmniejszonej zdolności do fermentacji, nie ulega trawieniu, za to pobudza perystaltykę jelit, wpływa na objętość i konsystencję stolca i ułatwia wypróżnianie. W jego skład wchodzą celulozy i ligniny oraz skrobia oporna. Natomiast błonnik rozpuszczalny w wodzie, czyli ten o zwiększonej lepkości, wspiera wchłanianie innych składników odżywczych, zwiększa uczucie sytości i opóźnia moment opuszczania żołądka przez pokarm. Do tej grupy należą gumy, pektyny, beta-glukan i inulina.

Źródła błonnika Najwięcej błonnika zawierają następujące produkty żywnościowe: siemię lniane, suszone figi, morele i śliwki, płatki żytnie, pszenne i owsiane, ryż brązowy, pumpernikiel, fasola biała, zielony groszek i bób, chleb żytni pełnoziarnisty i razowy, kasza gryczana, porzeczki, maliny, brukselka, karczochy, nasiona słonecznika i pestki dyni.

Najczęstsza przyczyna zaparcia u psa: kości!

Zatwardzenie u psa po zjedzeniu kości to częsty i zwykle niegroźny objaw. Surowe lub suszone kości to dla większości czworonogów ulubiony przysmak, którego właściciele nie chcą swoim pupilom odmawiać. Kości powodują jednak zlepienie kału w twardą i suchą masę, której wydalenie z jelita grubego jest znacznie utrudnione. Jeśli takie „gwoździe” kulinarnego programu są tylko sporadyczne, nie muszą być powodem do zmartwień. Pamiętaj jednak, aby kości w diecie Twojego psa nie pojawiały się częściej niż raz na tydzień. Zwierzętom ze skłonnością do silnych zaparć najlepiej w ogóle ich nie podawać.

Dobra rada Bezpośrednio po pysznym kościstym posiłku warto podać psu kilka łyżek mleka lub oleju roślinnego. Zapobiegnie to tworzeniu się suchego i twardego stolca. 

Pies w biegu
Odpowiednia dawka ruchu wspiera perystaltykę jelit i zapobiega w naturalny sposób zatwardzeniom u psów.

Pozażywieniowe przyczyny zatwardzenia u psa

Inne – nie związane z dietą - przyczyny zaparć u psa to zbyt niski poziom aktywności ruchowej, choroby układu pokarmowego lub odwodnienie, skutkujące nadmiernym przesuszeniem stolca. Zatwardzenie u psa zdarza się również na skutek ciała obcego w przewodzie pokarmowym, w wyniku zaburzeń neurologicznych lub jako reakcja na niektóre leki. Obstrukcjom jako objaw wtórny innych jednostek chorobowych towarzyszą zwykle dodatkowe symptomy, takie jak brak apetytu, wymioty, utrata wagi, osłabienie, bladość błon śluzowych i twardy, bolesny brzuch.

Pamiętaj Jeśli zatwardzenie u psa utrzymuje się dłużej niż trzy dni, koniecznie zwróć się o pomoc do lekarza weterynarii.

Spirala problemu

Czasem zaparcia u psa mogą być spowodowane uporczywym bólem, którego zwierzę doświadcza podczas wypróżnień. Z obawy przed kolejnym bolesnym doświadczeniem, pies zaprzestaje podejmowania prób zrobienia kupy, a to tylko nakręca spiralę problemu: im dłużej defekacja jest opóźniona, tym bardziej staje się ona bolesna. Dzieje się tak dlatego, że woda zawarta w kale jest sukcesywnie wchłaniana, przez co staje się on coraz bardziej suchy. Ponadto po każdym spożytym posiłku gromadzi się więcej kału, co dodatkowo sprzyja zaparciom. Zapewnij psu zawsze dostęp do wystarczającej ilości świeżej wody i podawaj mu łatwostrawną karmę. Dodawanie wody bezpośrednio do posiłku jest dobrym rozwiązaniem dla czworonogów, które mało piją.

Czynniki emocjonalne psich zaparć

Czasami zatwardzenie u psa spowodowane jest wstrzymywaniem się od wypróżniania. Kiedy pies zbyt długo czeka na spacer, może starać się hamować bodziec defekacyjny, czyli powstrzymywać oddawanie stolca mimo odczuwania parcia. To bardzo niekorzystne, bo hamowanie defekacji obniża próg wrażliwości odbytnicy na bodziec informujący o potrzebie wypróżnienia. W konsekwencji masa kałowa zostaje przetrzymana dłużej niż powinna w końcowym odcinku jelita grubego. Dochodzi wtedy do nadmiernej resorpcji wody z kału, a następnie do jego zagęszczenia, utwardzenia i problemu z wydalaniem.

Zatory na trawiennej autostradzie

Oprócz właściwej diety ogromne znaczenie dla trawienia ma ruch. Niski poziom aktywności fizycznej prowadzi do rozleniwienia jelit, których perystaltyka nie jest wystarczająco pobudzona. Jeśli Twój pies dużo leży zamiast biegać i spacerować, w jego drogach jelitowych może dochodzić do korków: strawione pożywienie nie jest efektywnie przekazywane dalej. Kał zalega w jelicie grubym i staje się coraz twardszy. Zadbaj o odpowiednią dawkę wysiłku dla swojego czworonoga. Jeśli jest już starszy lub zgnuśniały, możesz animować go do szukania ukrytych wcześniej przysmaków i wychodzić na długie spacery w nowe miejsca. Zwierzak nie musi na dworze szaleć – stały, nawet bardzo niespieszny ruch również wspomaga pracę jelit.

Zaparcia u psich seniorów

Zatwardzenie pojawia się z psów często wraz z wiekiem. Psi seniorzy cierpią na zaparcia z powodu spowolnienia metabolizmu, mniejszej ilości ruchu, ale także na skutek zmian zwyrodnieniowych w obrębie miednicy. Starszego psa możesz wesprzeć specjalnie dostosowaną, lekkostrawną dietą oraz aktywnością fizyczną, pasującą do możliwości seniora.


Co zrobić, gdy pies nie może zrobić kupy?

Jeśli Twój pies ma zatwardzenie, najważniejsze jest wyeliminowanie przyczyny. Najczęściej będzie to optymalizacja diety, ale czasem konieczne może być także podjęcie odpowiedniego leczenia. Jeżeli stwierdzisz, że pies nie robi kupy cały dzień, ale zdarza się to niezwykle rzadko i nie towarzyszą temu inne niepokojące objawy, najprawdopodobniej zwierzak zjadł coś niestosownego. Ludziom, na przykład po spożyciu dużej ilości ciemnej czekolady, też się takie epizody zdarzają i nikt z tego powodu nie wpada w panikę. Jeśli jednak Twój pies regularnie miewa kłopoty z wypróżnianiem lub zupełnie nie może oddać stolca, nie zwlekaj z wizytą u weterynarza, który zdiagnozuje problem i wdroży odpowiednie leczenie. Nieleczone obstrukcje mogą doprowadzić do całkowitego zablokowania jelita, a to stwarza zagrożenie życia.

Pies pijący wodę
Odwodnienie to częsta przyczyna zaparć u psów. Stały dostęp do wody i nawilżanie posiłków ułatwią pracę jelit.

Domowe sposoby na zatwardzenie u ps

Oprócz wspomnianego już nawodnienia i regularnej dawki ruchu możesz sięgnąć po artykuły spożywcze, które na obstrukcje używały już nasze babcie.

Oto, co dać psu na zatwardzenie doraźnie:

  • starta marchewka 
  • otręby zbożowe 
  • zmielone siemię lniane
  • kilka łyżek oleju parafinowego (dostępnego w aptekach)
  • tłuszcz (na przykład olej roślinny lub smalec). 
  • kiszona kapusta
  • jabłka
  • buraki
  • kasze
  • truskawki 


Ciekawostka Marchew gotowaną podaje się w postaci zupy Moro na rozwolnienie. Surowa marchew pomaga na odwrotny problem, czyli na zatwardzenie u psa.



Choroby odpowiedzialne za obstrukcje u psów

Niestety nie tylko zwykła niestrawność bywa powodem zaparć u psów. Czasem psie problemy z wypróżnianiem mają swoje podłoże w nieodkrytej dotąd chorobie.

Do schorzeń, których jednym z objawów jest zatwardzenie, należą:

  1. choroba tarczycy
  2. guz na jelicie
  3. guz w okolicy odbytu
  4. powiększenie prostaty
  5. problemy psychiczne

Zaparcia u psów na skutek leków 

Czasem to nie braki i niedobory pewnych składników w diecie prowadzą u psa do obstrukcji, lecz ich nadmiar lub zwykła obecność, na którą organizm reaguje, „idąc w zaparte”. Do takich substancji należą środki przeciwbólowe, uspokajające i antydepresyjne oraz leki przeciwalergiczne. Mniej spotykane, ale niewykluczone jest zatwardzenie wywołane połkniętym przez psa większym ciałem obcym. Problem staje się poważny, jeśli przedmiot jest na tyle duży, że nie zostanie wydalony samoistnie i doprowadzi do niedrożności jelit. Wtedy operacja jest zwykle nieunikniona.

Pamiętaj Nie podawaj psu żadnych środków przeczyszczających bez zalecenia lekarza weterynarii. W przypadku zatoru w jelicie takie leki mogą doprowadzić nawet do śmierci zwierzęcia.


Niepokojące objawy towarzyszące zatwardzeniu

Zaparcia u psa natury pozażywieniowej łączą się zwykle z szeregiem innych objawów, wskazujących na to, że zwierzę nie czuje się dobrze lub ma bóle.

Do symptomów zaparcia, które powinny zwrócić Twoja uwagę, należą:

  • wzdęcia
  • kolki
  • twardy i bolesny brzuchy
  • brak apetytu
  • utrata masy ciała
  • apatia i osłabienie
  • wymioty
  • obecność krwi w kale
  • bladość błon śluzowych.
  • saneczkowanie (pocieranie zadem o podłoże)


Im szybciej poważne przyczyny zaparć u psa zostaną rozpoznane i poddane terapii, tym większa szansa na sukces leczenia.


Jak zapobiegać zatwardzeniu u psa?

Na zdrowe życie psa składają się wyważona zawartość miski, aktywność fizyczna i równowaga psychiczna. I dokładnie te trzy czynniki pełnią decydującą rolę w profilaktyce obstrukcji.

Postępując według następujących zasad, zrobisz wszystko, aby uchronić psa przed uciążliwym i bolesnym zatwardzeniem:

  • Trzymanie linii: Jeśli Twój pies ma nadwagę, pomóż mu ją zrzucić – polepszy to nie tylko właściwie trawienie, ale i jakość życia.
  • Specjalny trening: jeśli powodem ograniczonej aktywności fizycznej są problemy ze zdrowiem, np. artroza czy inne schorzenia stawów, zadbaj o stosowne ćwiczenia, dopasowane do możliwości Twojego pupila. 
  • Spokojne otoczenie: zwłaszcza wrażliwe czworonogi mają problem z wypróżnianiem, jeśli czują presję. Zadbaj o długie spacery i poczucie bezpieczeństwa. Pogoń dookoła bloku nie sprzyja „posiedzeniom”.
  • Mała stabilizacja: Obce otoczenie czy niespodziewane zmiany codziennej rutyny mogą stresować nerwowe lub lękliwe osobniki, a stres nierzadko odbija się na żołądku. Staraj się psa powoli przyzwyczajać do nowości. 
  • Pielęgnacja sierści: Problemy okolicy odbytu pozostają często niezauważone, zwłaszcza u ras długowłosych. Zwracaj uwagę na stan sierści i skóry również pod ogonem. Zapalenie tych obszarów ciała może powodować dotkliwy ból i problemy z wypróżnianiem. 

Podsumowanie

Nie inaczej niż u ludzi zatwardzenie jest również u psów dość częstym zjawiskiem, spowodowanym najczęściej błędami w żywieniu. Jednorazowe „grzeszki”, jak choćby pyszna uczta z kości skutkują suchym i twardym stolcem, ale nie mają zwykle poważniejszych konsekwencji dla układu pokarmowego. W przypadku lekkich zaparć o prozaicznym podłożu możesz psu pomóc, wzbogacając jego dietę o dodatkową porcję błonnika lub tłuszczu. Odpowiednia dawka ruchu również pomaga w pracy jelit. Problematyczne są zaparcia u psa, które nie pojawiają się jako przejściowe i sporadyczne epizody, lecz przechodzą w stan przewlekły. Jeśli obstrukcja nie mija po trzech dniach, nie wolno jej bagatelizować, bo mogą być oznaką choroby lub nieprawidłowości w budowie przewodu pokarmowego.