Zwarcie w głowie: padaczka u psa

---

Co to jest epilepsja u psa: kiedy w mózgu wrze

Pojęcie „epilepsja” pochodzi od starogreckiego słowa epílēpsis i oznacza „najazd, napad”. To pojęcie mówi już samo za siebie, bo ta ciężka choroba neurologiczna charakteryzuje się właśnie atakami. Gwałtowne i nawracające drgawki, spowodowane są przejściowymi zaburzeniami funkcji mózgu, a konkretnie nieprawidłową aktywnością komórek nerwowych kory mózgowej. W zdrowym organizmie neurony przekazują sobie informacje za pomocą impulsów elektrycznych. W wyniku ich nadmiernego pobudzenia dochodzi do zakłóceń w przekazywaniu impulsów i do wyładowania. Przypomina to spięcie w instalacji elektrycznej, które ogranicza się do niewielkiego obszaru lub rozszerza się na cały mózg. Dochodzi do samorzutnych wyładowań bioelektrycznych, a na nadmiar energii elektrycznej mózg reaguje napadem padaczkowym. Przy każdym takim napadzie komórki nerwowe u psa obumierają. 

Przyczyny padaczki u psa

Padaczka u psów może mieć rozmaite przyczyny i przybiera bardzo zróżnicowane formy, klasyfikowane w zależności od punktu widzenia. Jedne źródła rozróżniają padaczkę objawową i idiopatyczną, inne wymieniają postać pierwotną, wtórną i reaktywną, jeszcze inne rozróżniają napady uogólnione i ogniskowe, czyli częściowe.

---

Objawy padaczki u psa

Jeśli twój pies cierpi na padaczkę idiopatyczną, napady będą się powtarzać - zwykle bez żadnego rozpoznawalnego związku i z różnym stopniem nasilenia. Ataki padaczki u psa prawie zawsze występują w domu, w znajomym otoczeniu i pojawiają się głównie wtedy, gdy pies odpoczywa. Napady epileptyczne nie mają zatem związku z wysiłkiem fizycznym – sportem, myślistwem czy treningiem. W zależności od intensywności choroby skurcze mogą trwać zaledwie kilka sekund lub kilka minut: od prawie niezauważalnych aż po długie, silne wstrząsy. Przeciętnie atak padaczkowy mija w przeciągu dwóch minut. 

Rodzaje ataków padaczkowych u psa

Epilepsja u psa najczęściej kojarzona jest z drgawkami, ale istnieją także ataki bezdrgawkowe, nierzadko przez opiekunów ignorowane lub niezauważane. Aby właściwie rozpoznać objawy padaczki u psa, należy wiedzieć, że ataki epileptyczne wcale nie musza być intensywne i dramatyczne.

Petit mal: mały atak padaczkowy

Petit mal to atak bezdrgawkowy, który trwa zazwyczaj bardzo krótko i nie wywołuje typowych symptomów – pies nie traci przytomności. Mały napad padaczkowy powoduje zwykle tylko chwilowy zanik świadomości: pies zastyga w bezruchu, traci kontakt z otoczeniem i staje się nieobecny. Może wykonywać bezwiednie niewielkie ruchy kończynami, czasami także drgają mu mięśnie. 

Grand mal: duży atak padaczkowy

Grand mal to napad duży, nazywany inaczej toniczno-klonicznym. Pies traci przytomność i upada na bok. Mięśnie ulegają silnemu napięciu, głowa odgina się do tyłu, a z pyska cieknie spieniona ślina. Oczy mogą czasem zezować, a spojrzenie jest puste spojrzenie, nieobecne. Pojawiają się drgawki łap i głowy. Napady mogą obejmować całe ciało lub tylko niektóre jego części: pysk, ucho, łapę. Istnieją napady są toniczne, co oznacza, że dotknięte chorobą mięśnie pozostają przez jakiś czas pod stałym napięciem, a dotknięte części ciała sztywnieją. Czasem pojawia się tylko atak kloniczny, czyli krótkie następujące po sobie konwulsje. W wyniku skurczów może dojść do przegryzienia języka, mimowolnego oddania moczu lub stolca. 

Co się dzieje w głowie psa podczas ataku padaczki?

W obrębie mózgu komórki komunikują się między sobą, wydzielając neuroprzekaźniki, czyli cząsteczki przenoszące informacje między neuronami. Podczas trwania drgawek dochodzi do zaburzeń elektrolitowych w błonach neuronów i zwiększa się zapotrzebowanie na glukozę oraz tlen. Te deficyty nie są kompensowane przez organizm, co prowadzi do zakwaszenia i uszkodzenia neuronów. Innymi słowy: niedobór glukozy i tlenu w komorkach powoduje ich obumieranie.

Padaczka u psa: objawy

Atak padaczkowy u psa: 4 fazy

Co robić, gdy pies ma atak padaczki?

Doświadczeni opiekunowie, od dawna żyjący z czworonożnym epileptykiem, z czasem reagują rutynowo na atak padaczki u swojego psa. Dla właścicieli nieobytych z tą ciężką chorobą każdy napad epilepsji to zwykle duży szok. Aby nauczyć się opanowanych reakcji, warto wydrukować poniższą instrukcje i czytać ją od czasu do czasu.

Checklista: Instrukcja zachowania podczas ataku padaczki u psa

Pies po ataku padaczki

Zachowanie psa po ataku padaczki zależy od tego, jak silny był napad. Jeśli przebiegł łagodnie, pies wkrótce wstanie i po krótkim czasie zacznie zachowywać się zupełnie normalnie, nie pamiętając o całym zajściu ani nie odczuwając bólu. Natomiast po ciężkim ataku choroby zwierzę potrzebuje czasami godzin, a sporadycznie nawet kilku dni, żeby do siebie dojść. Aby uspokoić psa po ataku padaczki, zapewnij mu cichy kat, najlepiej w półmroku oraz dostęp do świeżej wody. Pamiętaj, że w zależności od tego, jak długo trwa, skurcz może zagrażać życiu. 

---

Diagnoza: jak weterynarz rozpoznaje padaczkę?

Zanim weterynarz mogli postawić jasną diagnozę, musi przeprowadzić szereg testów, aby wykluczyć strukturalną lub metaboliczną postać padaczki, ale także wyeliminować inne choroby o podobnych objawach (np. omdlenie). Nie ma standardowej procedury pozwalającej na rozpoznanie padaczki idiopatycznej – rozpoznanie stawia się na podstawie prostego, choć długotrwałego procesu eliminacji. Jeśli specjalista nie stwierdzi zmian strukturalnych w mózgu ani nieprawidłowych wyników krwi, musi przyznać się do porażki i powiedzieć właścicielowi psa, że przyczyna jest nieznana lub uwarunkowana genetycznie.

Leczenie padaczki u psa

Padaczka pierwotna – czyli ta, której przyczyn medycyna nie zna – jest w znakomitej większości przypadków nieuleczalna. Ale za pomocą leków można ataki epilepsji u psa osłabić lub stłumić. Pies musi je najczęściej przyjmować do końca życia, zwłaszcza jeśli ataki zdarzają się częściej niż raz w miesiącu. Z powodu niepożądanych i silnych skutków ubocznych opiekunowie psich epileptyków coraz częściej szukają jednak rozwiązania w medycynie naturalnej.

Luminal & lewetyracetam: leki na padaczkę u psa

W terapii psiej padaczki stosuje się tradycyjnie fenobarbital i sole bromu. Leki te maja na celu stłumienie ataków padaczki, ale czesto udaje im się najwyzej wydluzyc okres miedzy napadami lub lekko oslabic ich intensywnosc atakow. Fenobarbital – znany również jako Luminal – jest często podawany razem z bromkiem potasu, ale oba lekarstw mogą być stosowane również samodzielnie.

W przypadku fenobarbitalu, który wchodzi często w skład mikstur i kropli o działaniu nasennym i uspokajającym, może dojść u psa do senności, osłabienia aktywności, dezorientacji, depresji, omamów czy zawrotów głowy. Przyjmowanie leku przez dłuższy czas może osłabiać jego działanie. Nowszym lekiem, przepisywanym w terapii epilepsji u psa jest lewetyracetam. Ten lek przeciwdrgawkowy jest jednak jeszcze słabo poznany i przebadany u zwierząt. Wstępne wyniki badania sugerują, że nie nadaje się do długotrwałej terapii. Leki przeciwdrgawkowe działają toksycznie na wątrobę i nerki.

Fenobarbital czy sole bromu?

W roku 2012 przeprowadzono badania porównujące oba preparaty - fenobarbital i sole bromu Obie substancje spowodowały znaczące zmniejszenie liczby napadów drgawkowych, ich długości i nasilenia. Po sześciu miesiącach w obu grupach pacjentów okresy międzydrgawkowe uległy znaczącemu wydłużeniu. Jednak stopień eliminacji drgawek był istotnie wyższy u psów otrzymujących fenobarbital (85%) w porównaniu z tymi otrzymującymi sole bromu (52%). Również odsetek zwierząt, u których długość napadów drgawek uległa skróceniu, był wyższy w przypadku psów leczonych fenobarbitalem niż solami bromu.
Źródło: Boothe DM, Dewey C, Carpenter DM. Comparison of phenobarbital with bromide as a first-choice antiepileptic drug for treatment of epilepsy in dogs. J Am Vet Med Assoc 2012;240(9):1073-1083.

Nadzieja w cannabis: olej CBD dla psa na padaczkę

Duże nadzieje w leczeniu psiej epilepsji badacze pokładają w oleju CBD. Badania przeprowadzone w roku 2019 na Colorado State University stwierdziły wysoka skuteczność cannabidiolu. Aż u 89% badanych psów, które przez 12 tygodni otrzymały olej z konopi, zmniejszyła się częstotliwość występowania ataków padaczki. Przebadano w sumie 26 psów z idiopatyczną padaczką, losowo przydzielonych na dwie grupy: jednej podawano CBD, druga otrzymywała placebo. Zauważono, że istnieje wyraźny związek między stopniem redukcji drgawek, a stężeniem CBD we krwi. Badania nad cannabidiolem nadal trwają. Olejek CBD jest wytwarzany z konopi, ale nie ma działania psychoaktywnego, bo z natury zawiera 0,3% lub mniej THC. Cannabidiol nie jest marihuaną.

---

Padaczka u psa: rokowania

Ataki padaczki u psa, bezpośrednio prowadzące do śmierci zwierzęcia są niezwykle rzadkie, choć im dłużej trwa napad, tym bardziej temperatura ciała psa może wzrosnąć. Pies miewa wtedy problemy z oddychaniem, a ryzyko uszkodzenia mózgu rośnie. Niezaprzeczalnym faktem jest jednak obumieranie komórek nerwowych przy każdym ataku, negatywnie wpływające na cały organizm. Eksperci szacują, że padaczka u psów skraca im życie o około dwóch lat. Im słabsza kontrola i wyższa częstotliwość napadów, tym krótszy czas przeżycia. 

Co możesz zrobić dla psa-epileptyka?

Czy są rasy częściej dotknięte padaczką?

Epilepsja może dotknąć psa każdej rasy, nie oszczędza także kundelków. Eksperci szacują, że na całym świecie około 1 procent psów cierpi na padaczkę idiopatyczną. Inne źródła podają liczbę od 0,5 do 5 procent. Istnieją jednak rasy predysponowane, u których odsetek ten jest znacznie wyższy. Genetyczne podłoże tej choroby potwierdzają analizy rodowodowe i badania hodowlane, dlatego niezmiernie ważne jest wykluczenie dotkniętych chorobą osobników z dalszej hodowli.

---

Podsumowanie

Diagnoza padaczki u psa oznacza dla opiekunów duży szok, ale nie jest wyrokiem śmierci. Wtórne formy epilepsji są zwykle uleczalne, jeśli przyczyna je wywołująca zostanie znaleziona i usunięta. Ale również dla idiopatycznych form padaczki u psa istnieją różne możliwości terapii. W ostatnim czasie na znaczeniu zyskują alternatywne metody leczenia, zwłaszcza za pomocą cannabidiolu. Jeśli organizm czworonoga pozytywnie zareaguje na wybraną opcję, pies z padaczka może normalnie i szczęśliwie żyć.

---

Padaczka u psów: pytania i odpowiedzi

Czym jest epilepsja u psów? 

Epilepsja u psów to chroniczne schorzenie neurologiczne, charakteryzujące się nawracającymi atakami drgawkowymi. Może być spowodowana różnymi czynnikami, w tym genetycznymi, metabolicznymi, lub strukturalnymi zmianami w mózgu.

Jakie są przyczyny epilepsji u psów? 

Przyczyny padaczki u psów mogą być różnorodne, w tym padaczka strukturalna (spowodowana widocznymi zmianami w mózgu), metaboliczna (wynikająca z problemów wewnętrznych ciała) oraz idiopatyczna (o nieznanej przyczynie).

Jakie są objawy padaczki u psów? 

Typowymi symptomami są utrata przytomności, upadek, gwałtowne skurcze mięśni całego ciała, ślinotok, wymioty, a czasem oddawanie moczu lub kału.

Co robić, gdy pies ma atak padaczki? 

Podczas ataku padaczki należy zachować spokój, obserwować czas trwania napadu, zapewnić bezpieczeństwo psa, ograniczyć stymulację sensoryczną i po ataku skontaktować się z weterynarzem.

Czy padaczka u psów jest uleczalna? 

Choć padaczka idiopatyczna jest zazwyczaj nieuleczalna, odpowiednie leczenie może znacznie zmniejszyć częstotliwość i intensywność ataków. W przypadku padaczki wtórnej, leczenie podstawowej przyczyny może przynieść poprawę.

Jakie leki są stosowane w leczeniu padaczki u psów? 

Do leczenia epilepsji u psów często stosuje się leki przeciwdrgawkowe, takie jak fenobarbital czy lewetyracetam. W niektórych przypadkach, rozważa się także użycie oleju CBD.

Czy epilepsja skraca życie psa? 

Chociaż ataki epileptyczne są rzadko bezpośrednią przyczyną śmierci, mogą wpływać na ogólny stan zdrowia psa. Z właściwą opieką i leczeniem, psy z padaczką mogą prowadzić długie i szczęśliwe życie.

Czy istnieją rasy psów bardziej predysponowane do padaczki?

Tak, niektóre rasy, takie jak beagle, labradory, golden retrievery, owczarki niemieckie, są bardziej narażone na padaczkę idiopatyczną.