Sprawy sercowe: gdy psie serce jest chore
Choroba serca u psów to poważna diagnoza, bo większość dolegliwości wywołujących powiększenie serca lub jego arytmię może szybko doprowadzić do śmierci czworonoga. Problem komplikuje również fakt, że wykrycie przewlekłej choroby serca u psa nie jest łatwe, bo chory organ nie daje specyficznych objawów. Jakie choroby serca u psa są możliwe i jakie rokowania ma pies chory na serce, dowiesz się w naszym poradniku.
Choroby serca u psa są najczęściej nieodkryte
Problemy z sercem u psa nie są rzadkie. Szacuje się, że około 10 procent czworonogów cierpi na niewydolność lub inną chorobę serca. Na przypadłości kardiologiczne weterynarze natrafiają najczęściej zupełnie przypadkowo, bo objawy – zwłaszcza w początkowym stadium – nie są specyficzne i pozostają zwykle w przyczajeniu. Jednoznaczne symptomy niewydolności serca pojawiają zazwyczaj dopiero wtedy, gdy choroba jest już zaawansowana. Ale większość problemów sercowych nie oznacza dla naszych pupili wyroku śmierci, lecz nieco inne tempo życia i konieczność stałego przyjmowanie leków.Bez serca nie sposób
Psie serce to centrala dowodzenia, bez której żyć się nie da, bo to organ, który zasila całe ciało. Pompuje krew bogatą w tlen i składniki odżywcze poprzez kanały naczyń krwionośnych do wszystkich narządów i odprowadza produkty przemiany materii i dwutlenek węgla. Jeśli serce jest chore, nie może podołać temu ważnemu dla życia zadaniu i z czasem dochodzi do przewlekłej dysfunkcji mięśnia sercowego. Wszystkie psie choroby kardiologiczne mają bowiem jeden wspólny mianownik: niezależnie od przyczyny sercowej dolegliwości chore psy cierpią na niewydolność serca.Przyczyny niewydolności serca u psa
Niewydolność serca u psa to częsta choroba serca u czworonogów w starszym wieku. Rozwija się w konsekwencji przewlekłej zwyrodnieniowej choroby zastawek lub kardiomiopatii rozstrzeniowej. W jej przebiegu dochodzi do zastoju krwi w żyłach krążenia ogólnego lub płucnych, co z kolei powoduje niedotlenienie narządów wewnętrznych. Przy zaawansowanej niewydolności lewokomorowej dochodzi do obrzęku płuc, co objawia się kaszlem, atakami duszności lub krótkotrwałą utratą przytomności, bo mózg wciąż jest pozbawiony tlenu. Z kolei prawokomorowa niewydolność serca u psa może się wiązać się z gromadzeniem się płynu w jamie brzusznej, powiększeniem wątroby i rozwojem niewydolności nerek.Problemy z sercem u psa przychodzą niepostrzeżenie
Pierwsze nieśmiale objawy problemów sercowych u psa są tak subtelne i niespecyficzne, że w większości przypadków zostają niedostrzeżone. W ten sposób choroba może rozwijać się w zaciszu, bo serce posiada zdolność początkowego rekompensowania obniżonej sprawności – do pierwszego wyczerpania. Mechanizmy kompensacyjne dodatkowo nadwyrężają i tak już osłabione serce, w wyniku czego pogorszenie jego stanu prowadzi do pierwszych zauważalnych symptomów.Objawy chorego serca u psa
Pies chory na serce ma obniżoną sprawność fizyczną, a już przy niewielkim wysiłku często kaszle lub nienaturalnie szybko oddycha. W poważniejszych przypadkach może dojść do zadyszki, duszności lub utraty przytomności. Także sine błony śluzowe czy gromadzenie się płynów w jamach ciała mogą świadczyć o niewydolności serca. Kiedy takie niepokojące objawy się pojawią, a zmiany w zachowaniu psa są wyraźnie zauważalne, choroba jest już zwykle dość zaawansowana.
Kaszel sercowy u psa
Kaszel sercowy u psa pojawia się zwykle dopiero na zaawansowanym etapie choroby serca i jest najczęściej spowodowany niewydolnością lewej komory. Może mieć jednak również inne przyczyny, na przykład uszkodzoną zastawkę. Odruch kaszlu wywołuje zwykle krew, która zbiera się w lewej komorze, bo osłabione serce nie jest w stanie wypompować jej do krwiobiegu. Krew spiętrza się od lewego przedsionka aż po naczynia krwionośne w płucach – dlatego potocznie przypadłość ta bywa nazywana „wodą w płucach”. Przez odkaszlanie organizm psa próbuje się pozbyć zalegającego w płucach płynu. Kaszel może pojawiać się także na skutek powiększonego lewego przedsionka serca, który z powodu nagromadzonej w nim krwi uciska na oskrzela.
Jak rozpoznać chorobę serca u psa?
Dzięki współczesnej diagnostyce wykrycie choroby serca u psów możliwe jest nawet we wczesnym stadium, jeszcze zanim pojawią się zauważalne objawy i widoczne dolegliwości. Dlatego warto jest raz w roku poddawać psa kontroli stanu zdrowia, podczas której weterynarz osłucha serce i płuca psa i w razie podejrzeń zleci dalsze badania lub przeprowadzi je samodzielnie. W celu jednoznacznej diagnozy niezbędny jest sprzęt diagnostyczny taki jak RTG, USG czy EKG.Na jakie choroby serca zapadają psy?
Problemy z sercem u psa mogą być uwarunkowane genetycznie lub nabyte. W większości przypadków choroby serca u psów są nabyte.Choroby serca psów są najczęściej nabyte
85 procent chorób serca u psów to dolegliwości nabyte. Oprócz nieodkrytych powodów problemów sercowych w rachubę wchodzą zachorowania o podłożu metabolicznym, karcinogennym, toksycznym i infekcyjnym. Przyczyny czysto genetyczne są dużo rzadsze. Jedna trzecia chorych na serce psów cierpi na endokardiozę mitralną i wynikającą z niej niewydolność zastawek przedsionkowo-komorowych. To największa grupa „sercowców”. Druga co do częstości choroba serca u psów to kardiomiopatia rozstrzeniowa.Predyspozycje rasowe
Choroby serca o podłożu toksyczno-infekcyjnym lub genetycznym dotykają niektóre rasy częściej niż inne. Dlatego odpowiedzialni hodowcy rutynowo przeprowadzają screening kardiologiczny swoich szczeniąt. Dobrą okazją do takiego badania jest pierwsze szczepienie. Pogłębiona diagnostyka zaburzeń rytmu serca u psa jest ważna nie tylko dlatego, aby chore osobniki wykluczyć z hodowli, ale także po to, aby odpowiednio wcześnie wszcząć właściwą terapię. Olbrzymia potrzeba ruchu u psich szkrabów może w przypadku poważnych chorób serca prowadzić nawet do śmierci.Choroba zwyrodnieniowa zastawek u mniejszych i starszych psów
Psy mniejszych rozmiarów żyją przeciętnie dłużej niż ich więksi pobratymcy. Ta ogólna zasada nie dotyczy jednak częstotliwości występowania konkretnych chorób sercowych. Serca małych psów są bowiem częściej dotknięte niewydolnością zastawek niż organy czworonogów większego kalibru. Również starsze psy cierpią często na chorobę zwyrodnieniową zastawek: ponad 75 procent osobników starszych semestrów jest dotknięta tą przypadłością, która objawia się jednak z rożną intensywnością. Zmiany zwyrodnieniowe na zastawkach przedsionkowo-komorowych w mięśniu sercowym powodują pogrubienie płatków, a w konsekwencji ich niedomykalność. Nieszczelna zastawka powoduje, że krew cofa się z komory do przedsionka. W dalszym przebiegu choroby dochodzi do powiększenia przedsionka i zastawki.Osłabienie mięśnia sercowego u dużych i młodszych psów
U dużych ras dochodzi częściej do problemów z samym mięśniem sercowym, a dolegliwość ta dotyczy głównie młodsze psy, a nie seniorów. W przypadku kardiomiopatii przerostowej ściana serca staje się cieńsza i słabsza, co obniża sprawność organu jako pompy ssąco-tłoczącej. Prowadzi to do rozszerzenie przede wszystkim lewej komory. Psy dotknięte ta przypadłością cierpią na zaburzenia rytmu serca i objawy osłabienia mięśnia sercowego. Również nagly zgon sercowy nie jest wykluczony.Czynniki ryzyka chorób serca u psów
W odróżnieniu od ludzi to nie niekorzystne warunki życiowe są główną przyczyną psich problemów sercowych. Niezdrowy tryb życia – jak na przykład brak ruchu lub nadwaga, które w medycynie ludzkiej wymieniane są najczęściej – u psów wydają się odgrywać tylko podrzędną rolę. Nie ulega jednak wątpliwości, że otyłość może na choroby serca również u psa wpływać niekorzystnie. Optymalna waga ciała redukuje zazwyczaj ryzyko wielu związanych z wiekiem chorób.Jak się ma serce do nerek?
Funkcje serca i nerek stoją w ścisłej zależności i wpływają na siebie wzajemnie. Jeśli jeden z tych organów choruje, skutkuje to często pogorszeniem sprawności drugiego. W przypadku, gdy serce nie jest w stanie pompować wystarczającej ilości krwi do krwioobiegu, nerkom zaczyna brakować tlenu, a to może na dłuższą metę prowadzić do ich niedoczynności. Z kolei przewlekła choroba nerek podwyższa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, bo nerki tracą umiejętność filtrowania krwi, odtruwania organizmu i regulacji poziomu płynów w organizmie. W ten sposób osłabienie wydajności nerek może prowokować nie tylko niepożądane objawy, ale również pogorszyć niewydajność serca. Tę ścisłą interakcję można jednak wykorzystać terapeutycznie, odciążając serce poprzez nerki. Do akcji wkraczają wtedy leki moczopędne oraz inhibitory ACE.Leki na serce dla psa
To, co znamy nierzadko z dnia powszedniego własnych dziadków, funkcjonuje u psów bardzo podobnie: codziennie zażywana tabletka na serce. Głównym celem leczenia niewydolności serca u psów jest odciążenie serca, a chory pies będzie je musiał brać przez resztę swojego życia. Odpowiednio wcześnie podane lekarstwa opóźniają oznaki zmęczenia organu nawet o 15 miesięcy. Pigułki chorego serca co prawda nie uleczą, ale zapewniają dotkniętym niedoczynnością serca, zwykle już starszym psom, dłuższe życie bez męczących symptomów. Bezwzględne przestrzeganie zaleconych dawek i pór podawania lekarstw są tu decydujące. Ważne są także regularne kontrole stanu zdrowia psa, aby w razie potrzeby dostosować medykamentację.Jakie leki?
Niedobór tauryny jako możliwa przyczyna chorob sercowych
O taurynie i jej znaczeniu dla organizmu słyszeli przede wszystkim właściciele kotów. To aminokwas potrzebny do przemiany materii i trawienia oraz regulujący płodność kotek. Ponieważ jest wytwarzany tylko w niewystarczającej ilości przez wątrobę, musi zostać przyjmowany wraz z pożywieniem. W przeciwieństwie do kotów psy są niezależne od zewnętrznych źródeł tauryny, bo ich organizmy samoistnie wytwarzają wystarczające jej ilości. Przynajmniej w teorii, bo niedobór tej substancji okazuje się być również wśród psów dość rozpowszechniony i w środowisku weterynaryjnym jest uważany za czynnik ryzyka dla chorób sercowych. Badania kliniczne, przeprowadzone na nowofundlandczykach, amerykańskich cocker spanielach i golden retrieverach wykazały jednoznaczną zależność pomiędzy występowaniem kardiomiopatii przerostowej a niedoborem tauryny we krwi. Przyczyną takich braków - obok predyspozycji rasowych - mogą być także czynniki żywieniowe. W analizach problematyczne okazały się między innymi karmy oparte na ziarnach soi oraz te o wyższej zawartości mączki mięsnej pozyskiwanej z jagniąt.Przeciwutleniacze i karnityna
Według ostatnich badań psy z chorobami serca wykazują oznaki zwiększonego stresu oksydacyjnego – czyli zbyt dużej zawartości wolnych rodników w organiźmie. U takich pacjentów zaleca się dlatego podawanie witaminy E i selenu ze względu na ich właściwości przeciwutleniające. Dodatkowo można podawać także L-karnitynę, występującą naturalnie w dużych ilościach w mięśniu sercowym i mięśniach szkieletowych. Podawanie tej witaminopodobnej substancji w dużych dawkach dało dobre rezultaty zwłaszcza u większych ras psów, takich jak boksery czy dobermany, cierpiących na deficyt mięśnia sercowego. Wysoką zawartość karnityny mają między innymi mięso i wątroba, a także mączka z krwi. Ponieważ wchłanianie zwrotne karnityny przez nerki jest u psów dość niskie, do jej niedoboru może dochodzić w przypadku zaburzeń metabolicznych lub niewystarczającej ilości karnityny w diecie. Podawanie L-karnityny nie powoduje praktycznie żadnych skutków ubocznych, poza biegunką w przypadku jej nadmiaru. Dlatego można podawać tę substancję już przy podejrzeniu niedoboru. Jeśli podejrzenie się sprawdzi, pozytywne skutki suplementacji u psich pacjentów można zaobserwować w ciągu trzech miesięcy: zwierzęta wykazują wzmożony apetyt i zwiększoną aktywność.Dieta dobra dla serca
Choroba serca u psa nie da się wyleczyć, ale możesz zwierzęciu stworzyć optymalne warunki, podwyższające jego jakość życia. Oprócz odpowiednich leków dużą rolę odgrywa lekkostrawna, biologicznie wartościowa dieta o wysokiej gęstości energetycznej, zawierająca odpowiednie ilości białka. Jeśli występują obrzęki, powinieneś wybrać żywność o obniżonej zawartości sodu, ponieważ pacjenci z chorobami serca tracą zdolność tolerowania pokarmów bogatych w sód. Zalecane jest podawanie tauryny i L-karnityny, które wspomagają pracę mięśnia sercowego. Zdecydowanie należy unikać nadwagi, dlatego bądź ostrożny z dodatkowymi przekąskami. Aby zmniejszyć obciążenie serca, najlepiej podzielić dzienną porcję pożywienia na kilka posiłków dziennie.Karma dla sercowców
Jeśli serce Twojego ukochanego psa szwankuje, to naturalne, że się martwisz. Możesz pomóc swojemu zwierzakowi poczuć się lepiej, stosując odpowiednią karmę. Eksperci ds. żywienia w firmie Josera opracowali specjalną karmę dla psów z niewydolnością serca. Jest ona częścią linii Help, adresowaną do zwierząt z określonymi schorzeniami. Josera Help Heart to dietetyczna karma pełnoporcjowa dla dorosłych psów, wspomagająca pracę mięśnia sercowego w przewlekłej niewydolności serca. Dzieki obniżonej zawartości sodu odciąża organ, a jego funkcje wspomaga dzięki witaminom E i C oraz taurynie i L-karnitynie. Kompleks fitogenów zawiera rozmaryn, tradycyjnie stosowany w medycynie ludowej w celu wspomagania serca i krążenia. Olej z łososia dostarcza natomiast ważnych kwasów tłuszczowych omega-3, działających przeciwzapalnie.Psi sercowiec a ograniczenie ruchu
Ruch jest bardzo ważny również u psa chorego na serce, dlatego nie unikaj aktywności fizycznej. Musisz jednak zmienić kilka zasad: Wasze spacery muszą stać się krótsze, ale za to częstsze. Zamiast długich, wyczerpujących wędrówek i szybkich, stresujących rund wokół bloku pod presją czasu, wychodź z psem cztery razy dziennie po pół godziny na spokojne spacery. Twój pies powinien poruszać się regularnie, równomiernie i zgodnie ze stopniem zaawansowania choroby – tak, aby jego serce dotrzymywało mu kroku. Zdecydowanie należy unikać ekstremalnego wysiłku fizycznego. W gorące letnie dni należy chodzić na spacery w chłodnych godzinach porannych i wieczornych, bo wysokie temperatury i ekstremalna wilgotność szczególnie obciążają serce.
Aktywność fizyczna przy chorym sercu
U psa z niewydolnością serca odpowiednia aktywność fizyczna jest bardzo ważna – po pierwsze równomierny ruch wzmacnia mięsień sercowy, a po drugie zapobiega nadwadze. Najlepiej sprawdzają się zajęcia umiarkowanie obciążające, takie jak pływanie czy trening posłuszeństwa. Niewskazana jest krótka, intensywna aktywność, jak gonitwy za piłką czy skoki za frisbee. Regularne kontrole stanu zdrowia Systematyczne wizyty u weterynarza to dla właścicieli czworonożnych sercowców obowiązek, bo tylko tak możesz stwierdzić postepowanie choroby i odpowiednio zareagować. Dobrze jest także regularnie mierzyć częstość oddechu spoczynkowego psa. Oddechy – czyli unoszenie się i opadanie klatki piersiowej – najlepiej liczyć w ciągu minuty, najłatwiej wtedy, kiedy pies śpi. Częstotliwość oddechów spoczynkowych nie powinna przekraczać 30 na minutę. Jeśli zauważysz wzrost, może to być oznaką początku obrzęku płuc. Badania wykazały, że regularny pomiar częstości oddechów spoczynkowych przez właściciela zwierzęcia jest doskonałym systemem wczesnego ostrzegania o obrzękuChore serce u psa: rokowania
Problemy z sercem u psa są zawsze indywidualne, a prognoza zależy od zaawansowania choroby, od stopnia upośledzenia czynności organu, obecności powikłań czy też od rasy psa, ale także od zaangażowania opiekuna w leczenie pupila. Endokardioza mitralna rozwija się zwykle powoli i niezauważalnie przez kilka lat, a pies nie wykazuje początkowo żadnych niepokojących objawów. W momencie, kiedy dochodzi do dekompensacji, czyli załamania prawidłowego funkcjonowania w wyniku przeciążenia, wywołanego trwałym kompensowaniem chorego organu, rokowania są dużo gorsze. Również kardiomiopatia przerostowa odkryta na późnym etapie rozwoju schorzenia nie rokuje dobrze, jeśli uleczalna przyczyna nie zostanie znaleziona. Średni czas przeżycia psów z niewydolnością serca wynosi 9 miesięcy, choć niektóre psy mogą żyć nawet ponad 3 lata.Podsumowanie
Choroby serca psów są podstępne, bo powstają zwykle w ukryciu i długo przebiegają bezobjawowo. Regularne badania profilaktyczne – zwłaszcza u starszych psów oraz u ras genetycznie niewydolnością serca obciążonych, pozwolą zawczasu odkryć problemy sercowe i wszcząć odpowiednia terapie.
O autorze
